واحد مراقبت پنوماتیک مجموعه‌ای از تجهیزات است که در سیستم‌های هوای فشرده به‌کار می‌رود تا کیفیت و فشار هوای فشرده را کنترل کند. این واحد نقش مهمی در افزایش کارایی، کاهش استهلاک و جلوگیری از خرابی تجهیزات پنوماتیکی دارد
اجزای اصلی واحد مراقبت پنوماتیک و وظایف آن‌ها
واحد مراقبت معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- فیلتر (Filter) – حذف ذرات و رطوبت
• هوای فشرده معمولاً دارای ذرات گرد و غبار، آب و روغن است که می‌تواند به تجهیزات آسیب برساند.
• فیلتر این آلودگی‌ها را جدا کرده و هوای تمیز را به سیستم می‌فرستد.
• برخی فیلترها دارای تخلیه خودکار هستند که آب و آلودگی‌ها را به‌صورت خودکار تخلیه می‌کنند. - رگولاتور (Regulator) – تنظیم فشار هوا
• فشار هوای فشرده معمولاً بیشتر از مقدار موردنیاز تجهیزات است، بنابراین رگولاتور فشار را در مقدار ایده‌آل و ثابت نگه می‌دارد.
• اگر فشار خیلی زیاد باشد، باعث آسیب دیدن تجهیزات می‌شود و اگر خیلی کم باشد، ممکن است تجهیزات به‌درستی کار نکنند.
• رگولاتورها معمولاً دارای گیج فشار (Manometer) هستند که میزان فشار خروجی را نشان می‌دهد. - روغن‌زن (Lubricator) – روانکاری تجهیزات
• برخی از تجهیزات پنوماتیکی مانند سیلندرها و شیرهای کنترل نیاز به روانکاری مداوم دارند.
• روغن‌زن مقدار کمی روغن را به هوای فشرده اضافه می‌کند تا از اصطکاک، سایش و زنگ‌زدگی قطعات جلوگیری شود.
• در صورتی که سیستم نیاز به روغن‌کاری نداشته باشد (مانند برخی از شیرهای برقی)، نیازی به استفاده از روغن‌زن نیست.
مزایای استفاده از واحد مراقبت پنوماتیک
✅ افزایش طول عمر تجهیزات با جلوگیری از ورود آلودگی‌ها و روانکاری مناسب
✅ بهبود عملکرد سیستم پنوماتیک با تنظیم دقیق فشار و جلوگیری از نوسانات آن
✅ کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری با جلوگیری از خرابی زودهنگام قطعات
✅ افزایش بهره‌وری و دقت سیستم با تأمین هوای تمیز و پایدار
انواع واحد مراقبت پنوماتیک
واحد مراقبت در دو نوع کلی عرضه می‌شود:
1. واحد مراقبت یکپارچه – شامل فیلتر، رگولاتور و روغن‌زن در یک مجموعه است.
2. واحد مراقبت مجزا – هرکدام از بخش‌ها به‌صورت جداگانه نصب می‌شوند که انعطاف بیشتری در طراحی سیستم ایجاد می‌کند
نکات مهم در انتخاب واحد مراقبت پنوماتیک
• فشار کاری سیستم → واحد مراقبت باید توانایی تنظیم و تحمل فشار موردنیاز را داشته باشد.
• دبی هوای عبوری → میزان هوای عبوری از واحد مراقبت باید متناسب با نیاز تجهیزات باشد.
• نوع و سایز اتصالات → متناسب با لوله‌کشی سیستم انتخاب شود.
• نیاز به روغن‌کاری → اگر تجهیزات نیاز به روانکاری ندارند، روغن‌زن نباید استفاده شود.
جمع‌بندی
واحد مراقبت پنوماتیک یک بخش حیاتی در سیستم‌های هوای فشرده است که با فیلتر کردن، تنظیم فشار و روغن‌کاری هوا باعث بهبود عملکرد و افزایش طول عمر تجهیزات می‌شود. انتخاب درست و نگهداری صحیح از این واحد، هزینه‌های تعمیرات را کاهش داده و کارایی سیستم را افزایش می‌دهد
